Tập làm văn: Cốt truyện Tiếng Việt 4 tập 1

1. Nhận xét

1.1. Câu 1

Ghi lại những sự việc chính trong truyện "Dế Mèn bênh vực kẻ yếu".

Trả lời:

Những sự việc chính trong truyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu. Thể hiện qua những hình ảnh:

a. Dế Mèn gặp Nhà Trò đang gục đầu khóc bên tảng đá.

b. Dế Mèn gạn hỏi. Nhà Trò kể lại tình cảnh khốn khó bị bọn nhện ức hiếp và đòi ăn thịt.

c. Dế Mèn phẫn nộ cùng Nhà Trò đi đến chỗ mai phục của bọn nhện.

d. Gặp bọn nhện, Dế Mèn ra oai, lên án sự nhẫn tâm của chúng, bắt chúng phá vòng vây hãm Nhà Trò.

e. Bọn nhện sợ hãi phải nghe theo. Nhà Trò được tự do.

1.2. Câu 2

Chuỗi sự việc trên được gọi là cốt truyện. Vậy theo em, cốt truyện là gì?

Trả lời:

Chuỗi sự việc trên được gọi là cốt truyện.

→ Vậy, cốt truyện là chuỗi sự việc làm nòng cốt cho diễn biến của truyện.

1.3. Câu 3

Cốt truyện gồm những phần nào? Nêu tác dụng của từng phần.

Trả lời:

Cốt truyện thường gồm 3 phần:

• Mở đầu: Sự việc khơi nguồn cho các sự việc khác (trong truyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu là sự việc Dế Mèn bắt gặp Nhà Trò đang ngồi khóc bên tảng đá).
• Diễn biến: Các sự việc chính kế tiếp theo nhau nói lên tính cách nhân vật, ý nghĩa của truyện (các sự việc b, c, d).
• Kết thúc: Kết quả của các sự việc ở phần mở đầu và phần diễn biến (sự việc e).

- Cố truyện là một chuỗi sự việc làm nồng cốt cho diễn biến của truyện

- Cốt truyện thường có ba phần

• Mở đầu: Sự việc khởi nguồn cho các sựu việc khác
• Diễn biến: Các sự việc chính kế tiếp theo nhau nói lên tính cách nhân vật, ý nghĩa câu truyện
• Kết thúc: Kết thúc của các sự việc ở phần mở đầu và phần chính

3.1. Câu 1 trang 43 SGK Tiếng Việt 4

Truyện cổ tích "Cây khế"  bao gồm các sự việc chính sau đây (SGK TV4, tập 1 trang 43). Hãy sắp xếp các sự việc trên thành cốt truyện.

a. Chim chở người em bay ra đảo lấy vàng, nhờ thế người em trở nên giàu có.

b. Cha mẹ chết, người anh chia gia tài, người em chỉ được cây khế.

c. Người anh biết chuyện, đổi gia tài của mình lấy cây khế, người em bằng lòng.

d. Cây khế có quả, chim đến ăn, người em phàn nàn và chim hẹn trả ơn bằng vàng.

e. Chim lại đến ăn, mọi chuyện diễn ra như cũ, nhưng người anh may túi quá to và lấy quá nhiều vàng.

g. Người anh bị rơi xuống biển và chết.

Hãy sắp xếp các sự việc trên thành cốt truyện.

Trả lời:

→ Các sự việc chính trong truyện “Cây khế” được sắp xếp lại như sau:

b/ Cha mẹ chết, người anh chia gia tài, người em chỉ được cây khế.

d/ Cây khế có quả, chim đến ăn, người em phàn nàn và chim hẹn trả ơn bằng vàng.

a/ Chim chở người em bay ra đảo lấy vàng, nhờ thế người em trở nên giàu có.

c/ Người anh biết chuyện, đổi gia tài của mình lấy cây khế, người em bằng lòng.

e/ Chim lại đến ăn, mọi chuyện diễn ra như cũ, nhưng người anh may túi quá to và lấy quá nhiều vàng.

g/ Người anh bị rơi xuống biển và chết

3.2. Câu 2 trang 43 SGK Tiếng Việt 4

Dựa vào cốt truyện trên, kể lại truyện "Cây khế"

Trả lời:

Ngày xưa ở một gia đình nọ có hai anh em, sau khi bố mẹ qua đời người anh bèn chia gia tài. Cậy thế mình là anh cả anh ta chiếm hết mọt tài sản bố mẹ để lại cho người em một mảnh vườn nhỏ và cây khế ở góc vườn.

Đến mùa, khế ra hoa kết trái nhiều vô kể. Bỗng đâu có một con chim đại bàng bay đến ăn hết trái này đến trái khác. Người em buồn rầu nói với chim "Chim ăn hết khế, ta lấy gì sinh sống?" Đại bàng liền nói: "Ăn một quả trả một cục vàng, may túi ba gang đem đi mà đựng"

Nghe lời chim dặn, người em may một cái túi ba gang. Hôm sau đại bàng bay đến chở người em ra đảo lấy vàng. Người em lấy đầy một túi ba gang rồi cưỡi lên lưng chim trở về. Từ đó người em trở nên giàu có.

Người anh biết chuyện đòi đổi toàn bộ gia tài của mình lấy cây khế, người em đồng ý. Ngày ngày cả hai vợ chồng túc trực dưới cây khế. Đại bàng lại đến. Người anh giả vờ kêu nghèo kể khổ và cũng được đại bàng nói những lời từng nói với người em trước đây. Hắn ta về nhà, bàn với vợ may một cái túi mười hai gang. Chim lại đến chở hắn ra đảo. Hắn hoa mắt trước đảo vàng, cố nhét thật đầy vàng bạc châu báu vào cái túi. Chưa hết hắn còn nhét vào trong người những chỗ nào còn nhét được . Rồi khệ nệ kéo túi vàng lên lưng chim

Do túi vàng quá nặng, đại bàng phải ba lần bảy lượt mới nhất mình lên khỏi mặt đất. Khi bay qua biển rộng, bần thần một cơn gió thổi tới, đại bàng nghiêng cánh hất túi vàng và người anh xuống biển. Kết thúc số phận của một kẻ tham lam.

Thông qua bài giảng Tập làm văn: Cốt truyện, các em cần nắm được:

- Hiểu được thế nào là cốt truyện.

- Hiểu được cấu tạo của cốt truyện gồm 3 phần cơ bản: mở đầu, diễn biến, kết thúc.

- Sắp xếp các sự việc chính của một câu chuyện tạo thành cốt truyện.

- Kể lại câu chuyện sinh động, hấp dẫn dựa vào cốt truyện.