Tập làm văn: Luyện tập tả cảnh Tiếng Việt 5 tập 1

1.1. Câu 1 trang 62 sgk Tiếng Việt 5

Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Biển luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm, như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ… Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi nổi, hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng.

Theo VŨ TÚ NAM

- Đoạn văn trên tả đặc điểm gì của biển?

- Để tả đặc điểm đó, tác giả đã quan sát những gì và vào những thời điểm nào?

- Khi quan sát biển, tác giả đã có  những liên tưởng thú vị như thế nào?

b) Con kênh này có tên là kênh Mặt Trời. Nơi đây, suốt ngày, ánh nắng rừng rực đổ lửa xuống mặt đất. Bốn phía chân trời trống huếch trống hoác. Từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn không kiếm đâu ra một bóng cây để tránh nắng. Buổi sáng, con kênh còn phơn phớt màu đào, giữa trưa bỗng hóa ra một dòng thủy ngân cuồn cuộn lóa mắt, rồi dần dần biến thành một con suối lửa lúc trời chiều. Có lẽ bởi vậy mà nó được gọi là kênh Mặt Trời.

Theo ĐOÀN GIỎI

- Con kênh được quan sát vào những thời điểm nào trong ngày?

- Tác giả nhận ra đặc điểm của con kênh chủ yếu bằng giác quan nào?

- Nêu tác dụng của những liên tưởng khi quan sát và miêu tả con kênh?

Trả lời:

a)

• Đoạn văn tả sự thay đổi màu sắc của biển theo sắc của mây trời.
• Để tả đặc điểm đó, tác giả đã quan sát mặt trời và mặt biển vào những thời điểm khác nhau: Khi bầu trời xanh thẳm, khi bầu trời rải mây trắng nhạt, khi bầu trời âm u, khi bầu trời ầm ầm dông gió.
• Khi quan sát biển, tác giả đã có liên tưởng thú vị: biển như con người, cũng biết buồn vui, lúc tẻ nhạt, lạnh lùng, lúc sôi nổi hả hê, lúc đăm chiêu, gắt gỏng.

b)

- Con kênh được quan sát vào mọi thời điểm trong ngày: Suốt ngày, từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn, buổi sáng, giữa trưa, lúc trời chiều.

- Tác giả nhận ra đặc điểm của con kênh:

• Chủ yếu bằng thị giác: thấy nắng rừng rực như lửa xuống đất, bốn bề trống huếch, trống hoác; sắc màu con kênh biến đổi vào các thời điểm trong ngày: buổi sáng phơn phớt màu đào, giữa trưa hóa thành dòng thủy ngân cuồn cuộn lóa mắt, về chiều biến thành con suối lửa.
• Ngoài ra, tác giả còn quan sát bằng xúc giác để thấy nắng nóng như đổ lửa.

- Tác dụng của những liên tưởng trên là: giúp người đọc hình dung được cái nắng nóng dữ dội, làm cho cảnh vật hiện ra sinh động hơn, gây ấn tượng hơn với người đọc.

Trả lời:

- Mở bài: Sông Hương là dòng sông chảy qua thành phố Huế. Chính con sông ấy đã mang đến quê hương em một vẻ yên bình và tươi đẹp.

- Thân bài:

+ Buổi sáng:

• Mặt sông êm đềm trong sắc màu xanh biếc.
• Cầu Tràng Tiền sừng sững vắt ngang sông, đường phố đông người qua lại.
• Dòng sông rộng mênh mông, nước chảy lững lờ.
• Những chiếc xuồng con kéo lưới trên sông.
• Hai bên bờ sông rợp mát bóng cây và thảm cỏ xanh ngát.

+ Buổi trưa:

• Mặt nước trong xanh như tấm gương khổng lồ phản chiếu ánh mặt trời.
• Núi Ngự Bình trầm tư soi bóng xuống mặt sông làm cho sông Hương càng thêm mĩ lệ.
• Tiếng chim lảnh lót trên mấy cây cao ven bờ.

+ Buổi chiều:

• Gió thổi nhẹ từ phía cửa sông.
• Mặt nước dưới cầu Tràng Tiền như sẫm hơn.
• Khúc sông gần Kim Long sáng màu ngọc lam in những vệt mây hồng của hoàng hôn.
• Chợ Đông Ba vãn người dần, tiếng ồn ào, náo nhiệt lắng hẳn xuống.
• Xóm Cồn Hến bên sông đang nấu cơm chiều, thả khói chập chờn cả một vùng tre trúc.
• Những chiếc thuyền chài gỡ những mẻ cá cuối cùng trên mặt sông, âm thanh lanh canh lan rộng trên mặt nước vắng lặng.

+ Buổi tối:

• Dây đèn bên vệ đường thắp lên những quả tròn đủ màu sắc.
• Mặt sông nhấp nhánh ánh sáng.
• Hơi nước bốc lên mát mẻ.
• Những chiếc thuyền rồng chờ du khách rời bến sông càng làm cho dòng sông thêm sống động, điệu ca Huế quen thuộc ngân lên tha thiết. 
• Dòng sông như bừng lên trong nhịp chuyển động của thành phố ven sông.

- Kết bài:

• Sông Hương đã làm cho phong cảnh quê em thêm tươi đẹp và hữu tình.
• Em mong dòng sông Hương lúc nào cũng yên bình và nhẹ nhàng như nó vốn có.

Thông qua bài giảng Tập làm văn: Luyện tập tả cảnh, các em cần nắm được: Biết lập dàn ý bài văn miêu tả một cảnh sông nước.